ما آدمیان هر روز در اشکال و سطوح مختلف، درد و رنج را تجربه میکنیم (بیماری، مرگ عزیزان، جنگ، افسردگی و غیره). از همین رو بسیاری از حکیمان معتقدند که زندگی سرشتی سوگناک دارد. همه ادیان جهانی و طریقت‌های معنوی به نحوی این ارزیابی را تایید میکنند. برای مثال، آئین بودا بر چهار اصل و […]
بنا بر تعلیم مولانا، هرکدام از ما آدمیان خلاقیت‌ها و ظرفیتهایی داریم که هنوز کشف نکرده‌ایم. جمال و زیبایی بی نهایتی داریم که در پشت ابرهای تعلقاتمان مخفی است: تو هنوز ناپدیدی، ز جمال خود چه دیدی / سحری چو آفتابی ز درون خود برآیی تو چنین نهان، دریغی که مهی به زیر میغی / […]
مراقبه یکی از ارکان مهم در سلوک معنوی و عرفانی است. کسیکه خواهان رشد معنوی و کمال است، باید از آنچه در جان و روانش می‌گذرد، غفلت نورزد. افکار و احوالات درونش را مرتبا زیر نظر داشته باشد. پاسبانانی بر چشم و گوش و دل و زبان خویش بگمارد، تا از آنچه به درون میرود […]
“رند” و “رندی” از مفاهیم کلیدی در انسان‌شناسی عرفانی حافظ هستند. این واژه‌ها قبل از حافظ در ادبیات فارسی بکار می‌رفتند، اما غالباً بار معنایی منفی داشتند ( و به فردی اطلاق می‌‌شدند که رفتار ناهنجاری دارد). در شعر صوفیانه فارسی واژه “رند” رفته رفته دگردیسی معنایی پیدا کرد و سر‌انجام در شعر حافظ، نماد […]
حافظ را ما بیشتر به وصف شاعری می‌‌شناسیم. اما او یک عارف و اندیشمند هم بود. همچون هر اندیشمندی، حافظ هم منابع فکری داشته است، و بدون تردید یکی از مهمترین منابع فکری او، قرآن کریم است. یکی از موضوعات قرآنی که حافظ در تمام عمر بدان می‌‌اندیشیده و بر سمت و سوی فکریش تاثیر […]
“سفر نفس” یکی از موضوعات مهم در عرفان اسلامی است. این سفر در جغرافیا نیست، رفتن از شهری به شهر دیگری نیست، بلکه یک سفر درونی و باطنی است، از یک حالت وجودی به حالت دیگری در آمدن است: از خودپرستی به خداپرستی ، از خود‌محوری به حقٔ‌محوری. با ترک منیّت و خود‌محوری، مرکز ثقل […]
پرتو نور برنامه شماره ۴۸۲. شمس تبریزی معلم و مراد مولانا بود. شاید برخی اینگونه تصور کنند که شمس اطلاعات زیادی در باره معارف مختلف عرفانی و دینی به مولانا منتقل کرد، و او را عالمتر و دانشمندتر کرد. اما شمس دانش تئوریک بیشتری در عرفان، فقه، حدیث و تفسیر نداشت که مولانا را دانشمندتر […]
پرتو نور برنامه شماره ۴۸۱. جلال الدین محمد بلخی معروف به مولانا نام آشنا‌ترین عارف در فرهنگ ماست، و برخی صاحب نظران به درستی او را خاتم العارفین می‌‌دانند. مولانا آنگونه که در مثنوی شریف و دیوان شمس جلوه گر است، مولود مدرسه‌های دینی، و یا حلقه‌های فیلسوفان و متکلمین و محدثین نیست، بلکه مولود […]
پرتو نور برنامه شماره ۸۷۰. مهمترین رسالت عارفان مسلمان پاسداری از گوهر معنوی و اخلاقی اسلام بوده است. درخشان‌ترین گنجینه معنوی و اخلاقی مسلمانان را در عرفان و تصوف اسلامی یافت میکنیم. در عین حال باید گفت که عرفان اسلامی یک سنت یکدست و همگون نیست. دست کم دو تقسیم بندی کلی را در عرفان […]
پرتو نور برنامه شماره۸۶۹. از ابتدای شکل‌گیری تمدن اسلامی، عرفان همواره مورد توجه و عنایت مسلمانان بوده است. این تمدن کثیری از عارفان طراز اول را در درون خویش پرورش داده است. علیرغم غنا و فربهی عرفان اسلامی، دو گروه در باره اصالت آن تشکیک کرده‌اند: مستشرقین غیر مسلمان و فقیهان مسلمان. این دو گروه […]
