بدون تردید جامعه ایران امروز دچار بحران هویت است، و این بحران در اَشکال گوناگونی خود را ظاهر می‌‌کند: بی هویتی جوانان، ناهنجاری‌های جنسی، سونامی جراحی پلاستیک و زیبایی، رواجِ فزاینده سنتهای غیرِ بُومی همچون هالُوین و روزِ وَلِنتاین… هرچند جمهوری اسلامی در تشدید این بحران نقش مهمی داشته، اما آنرا کلید نزد. نطفه این […]
در جامعهٔ ما نامِ امام حسین یادآورِ فضیلت‌هایی همچون “عزّت” و “آزادگی” است؛ در عین حال عاشورا‌ی او حکایت از “تمنای مرگ” هم می‌‌کند. “تمنای مرگ” یک تعبیر قرآنی، و یکی از شاخصه‌های عرفانِ شمس تبریزی و عرفانِ مولانا است. در بادیِ اَمر شاید عجیب بنظر برسد که مولانایی که بغایت طربناک و عاشقِ زندگی […]
در فرهنگ شیعی از امام حسین با صفتِ “سرور آزادگان” یاد میشود، و این یک توصیفِ گزاف نیست. آزادگی صفتِ شرعی نیست که با انجامِ پاره‌ای فرائِض نصیب کسی بشود، بلکه فضیلتی است که باید آنرا در وجود و شخصیت خود پرورش داد. ای بسا مسلمانی که آزاده نباشد، و نامسلمانی که آزاده باشد. اما […]
از دیدگاه عارفان مسلمان بهشت و جهنم فقط یک خبر از آینده نیست که پیامبران آورده‌اند، بلکه ایندو صفت نَفْسِ (روح و جان) آدمی نیز هستند. به یک معنا بهشت و جهنم در درون ما قائم می‌‌شوند و صورت می‌‌پذیرند. لذا نَفْسِ بهشتی داریم و نَفْسِ جهنمی. حقیقتِ بهشت صلح است، و حقیقتِ جهنم نزاع […]
“اگر دین ندارید، آزاده باشید”. این فریاد امام حسین در روز عاشورا در تاریخ دیانت ما طنین انداخته، و بصورت میزانی برای سنجش انسانیت در آمده است. آزادگی یک فضیلت مهم انسانی است که رنگ مسلک و مذهب به خود نمی‌‌گیرد. از همین رو یک فرد خدا-ناباور هم میتواند آزاده باشد. در عین حال آزادگی […]
بنا بر قرآن کریم، “دین در نزد خدا اسلام است”. در لغت، اسلام به معنای “تسلیم به خداوند” است. دین اول و دین خاتم یکی بیش نیست: دین تسلیم. البته این دین واحد، پیامبران کثیری داشته است: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، محمد… همه پیامبران از یک چشمه آب بر می‌‌داشتند. هرچند سبو‌های آنان شکل و […]
دینداری فقهی رایج درجامعهٔ ما که روحانیون حامل و پاسدار آن هستند بار اخلاقی چندانی ندارد، و ازهمین رو توفیقی در تهذیب و تربیت اخلاقی مردم پیدا نمی‌‌کند. در این سیاق، دیانت فقهی امروزین دو آفت عمده دارد: ۱) فقه برتر از اخلاق می نشیند، و ۲) فقه چارچوب اخلاقی ندارد. به همین دلیل شکنجه، […]
سخنرانی در همایش سیر تحول نواندیشی دینی در جهان اسلام در نیم قرن اخیر. در روزگار دکتر علی شریعتی، مزرعهٔ فرهنگی اسلام به اصنافِ آفات مبتلا بود، و جامعه دینی ما رنجور از جهل، انحطاط و تحجر. متولیان دین که از جهلِ عوام تغذیه میکنند، انگیزه و رغبتی به اصلاحِ امرِ دین نداشتند. اساساً در […]
بزرگترین آفتی که شیعه را در طول تاریخ تهدید کرده، آفت “غلو” است (گزافه گویی و افراط در دین). از قرن اول اسلامی رفته رفته یک جریان افراطی در بین شیعیان ظهور کرد که امامان را موجودات فوق طبیعی و فوق بشر می‌‌شمرد، و در بارهٔ سرشت و شأن آنان مبالغه میکرد. امام حسین و […]
علامه محمد اقبال لاهوری (پدر نهضت اصلاح دینی در اسلام معاصر) سروده‌ای در مدح امام حسین دارد، و گوهر حرکت او را “توحید و عزّت” معرفی می‌‌کند: ما سوی الله را مسلمان بنده نیست پیش فرعونی سرش افکنده نیست خون او تفسیر این اسرار کرد ملت […]
