سخنرانی در همایش سیر تحول نواندیشی دینی در جهان اسلام در نیم قرن اخیر. در روزگار دکتر علی شریعتی، مزرعهٔ فرهنگی اسلام به اصنافِ آفات مبتلا بود، و جامعه دینی ما رنجور از جهل، انحطاط و تحجر. متولیان دین که از جهلِ عوام تغذیه میکنند، انگیزه و رغبتی به اصلاحِ امرِ دین نداشتند. اساساً در […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۸۶۳. دعا یکی از ذاتیات دین است، و در سایرِ شاخه‌های معرفتِ بشری از آن سخنی نیست. دعا برای فیلسوفانِ خداباوری همچون کانت، اسپینوزا و ابن سینا معنای مُحَصَلی ندارد؛ چون بنا بر رأی آنها، دعا یعنی تغییرِ نظر و اراده خداوند، در حالی که تغییر در خداوند راه ندارد. تغییر […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۸۶۱. عدالت یکی از فضیلتهای اخلاقی برجسته در همهٔ فرهنگهای بشری است. این فضیلت ریشه در نیازهای اساسی نوع بشر دارد، همچون تعادل و توازن، صلح و امنیت. از همین رو قرآن کریم عدالت را یکی از محورهای بعثتِ پیامبران معرفی می‌‌کند. اما شوربختانه عدالت در بینِ مسلمانان مَغفول و مَهجور […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۸۶۰. “در لحظه زندگی کن” و “دَم را غنیمت بشمار” از جمله حکمت‌های کُهن است که بسیار موردِ عنایتِ فرهیختگانِ عصر جدید قرار گرفته است. در تصوف اسلامی “اِبنُ الوقتی” (فرزند و زادهٔ وقت بودن) مفهوم فربه‌ای است که این حکمت‌ها را در دلِ خود دارد. البته امروزه اِبنُ الوَقت در […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۷. در دینداری آئینی – مناسکی رایج، “ایمان” به اعتقادات و فرائض شرعی فرو کاسته میشود. در نگاه عارفان امّا، ایمان یک “رابطه” بین انسان و خداوند تلقی میشود. لذا ایمان یک امر فُرمال و رسمی نیست که با اقرار به پذیرش مُشتی عقایدِ دینی و یا انجام پاره‌ای عباداتِ شرعی […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۶. “خَتمِ نُبُوت” یکی از اعتقاداتِ مشترکِ مسلمانان است. بنا بر این اعتقاد، پس از محمد (ص) پیامبر دیگری از سوی خداوند نخواهد آمد، و با او دفتر نُبُوت و وحیِ تَشریعی بسته شد. البته این یک اعتقاد تزئینی و تشریفاتی نیست، بلکه پیامد‌های مهمی در دین شناسی دارد. در این […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۲. فضیلت تواضع در زندگی روزمره کاربردهایِ عملی‌ِ فراوانی دارد. فضیلت‌ها عموما بِسانِ درخت‌هایی هستند که برای رُشدشان باید آنها را تغذیه و آبیاری کرد. در این برنامه به طرح پاره‌ای تمرینات عملی‌ِ می‌‌پردازیم که فضیلت تواضع را در وجودِ ما تغذیه و تقویت میکنند. همه این تمرینات ، “خود‌بینی” را […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۱. در همه سنت‌های دینی و عرفانی، تواضع یک فضیلتِ بنیادین است، از این حیث که پیشرفتِ معنوی بدون کسبِ این فضیلتِ مُیسر نیست. تواضع فرزندِ خود شناسی است. هنگامی که شخص از کوچکی خود در نسبت با بیکرانگیِ هستی آگاه شد، این آگاهی وی را متواضع خواهد کرد. تواضع در […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۵. واقعه عاشورا یکی از فراز‌های مهم در تاریخ اسلام است، که به قوّت در حافظه تاریخی مسلمانان حضور دارد. در تاریخ بلند بشر، فجایعِ هولناک فراوان رُخ داده است، از این میان چرا عاشورا ماندگار شد؟ مولانا می‌‌گوید که ساختمانهایی بَس عظیمتر و محکمتر از خانه کعبه ویران شدند، اما […]
پرتو نور برنامه شماره ۱۷۶۳. صبر فضیلتی است که نه تنها در سلوک معنوی، بلکه در زندگی روزمره نیز کاربرد فراوانی دارد. در این برنامه به بررسی این پرسش‌ها می‌‌پردازیم: ۱) صبر یعنی چه؟ ۲) قرآن کریم در باره صبر چه آموزه‌هایی دارد؟ ۳) ماهیت و حقیقت صبر چیست؟ ۴) سالکِ معنوی در چه مواضعی […]
